Toekenningen Vidi 2004

Licht laten schijnen over ziekten
Dr. A. (Arjen) Amelink (m) 16-09-1973, Erasmus MC – Radiotherapie
De manier waarop licht wordt terugverstrooid uit levend weefsel zegt iets over de aard en toestand van dat weefsel. De onderzoeker ontwikkelt een methode om met licht kleine weefselafwijkingen, die optreden bij het ontstaan van bijvoorbeeld kanker, te kunnen opsporen.

Genen voor gehechtheid
Dr. M.J. (Marian) Bakermans-Kranenburg (v) 19-06-1965, UL – Pedagogiek
Alle kinderen hechten zich aan hun ouders. Maar sommige kinderen zijn veilig gehecht, en andere niet. Komt dat door een aangeboren verschil, of door hoe ouders met hun kind omgaan? Dit project onderzoekt de rol van de genen in combinatie met opvoedingsgedrag van ouders.

De wetenschap van ziel en lichaam
Dr. P.J.J.M. (Paul) Bakker (m) 23-02-1966, KUN – Filosofie
Hoe vindt de wisselwerking tussen het lichamelijke en het geestelijke plaats? Dit onderzoeksproject bestudeert de discussie over deze vraag binnen de wetenschappelijke wereld in de periode 1250–1700. De onderzoekers vergelijken deze discussie met het debat over de aard en de werkwijze van de psychologie.

De bewakingsdienst van de hersenen
Dr. K.P.H. (Knut) Biber (m) 14-08-1965, RUG – Medische Fysiologie
Bij iedere hersenziekte komt de bewakingsdienst van het brein in actie. Soms helpt dit de schade te beperken, maar soms wordt de schade hierdoor juist groter. Hoe dit werkt is nog niet helemaal duidelijk en wordt door de wetenschappers onderzocht.

Rekenmodellen voor windturbines
Dr. ir. H. (Hester) Bijl (v) 15-12-1970, TUD - Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek
Een goede voorspelling van krachten op windturbinebladen is moeilijk. Er is weinig precies bekend (zoals het windveld en modelparameters) waardoor de rekenmodellen er vaak naast zitten. Door het meemodelleren van onzekerheden wil de onderzoeker de uiteindelijke onzekerheid in krachten in één keer vinden. Daarnaast wil zij de rekenmodellen, met miljoenen onbekenden waar computers weken aan rekenen, verbeteren en versnellen.

Controle over elektrisch transport op nanoschaal
Dr. M. (Miriam) Blaauboer (v) 20-03-1971, TUD - Theoretische Natuurkunde
In geleiders met afmetingen van nanometers lopen kleine elektrische stroompjes. Deze bestaan uit individuele elektronen en zijn zeer gevoelig voor kleine veranderingen in hun omgeving. Daardoor zijn ze moeilijk onder controle te houden. Het doel van dit onderzoek is om manieren te vinden waarmee deze stroompjes toch van buitenaf gecontroleerd geregeld kunnen worden.

Oude tradities met nieuwe geschiedenis
Dr. H.W.A. (Henk) Blezer (m) 14-07-1961, UL - CNWS
Bij de Bonpos, de aanhangers van een Tibetaanse minderheidsreligie, is er een groot tijdsverschil tussen de verhaalde oorsprongen (tot achttien millennia geleden) en de oorsprong van de verhalen (begin tweede millenium AD). De onderzoeker gebruikt deze religie om de complexe vormingsprocessen van een religieus-historische identiteit uit zeer schaarse traditionele overleveringen te volgen.

De rol van gemeenschappen van micro-organismen in zeebodems voor de kust
Dr. H.T.S. (Eric) Boschker (m), 07-05-1962, NIOO
In de zeebodem spelen zich velerlei chemische omzettingen af. Die reacties worden mogelijk gemaakt door de micro-organismen die deel uit maken van de levensgemeenschappen ter plaatse. Van de meeste van die bacteriën is zelfs de soortnaam niet bekend, laat staan wat hun rol is binnen het ecosysteem. Dit onderzoek poogt omzettingsprocessen in de zeebodem te koppelen aan de aldaar aanwezige (samenwerkingsverbanden van) micro-organismen.

Hersenschors, hersencellen en spierbeweging
Dr. M. (Michael) Brecht (m), 22-01-1967, EUR
De werking van zenuwen en hersencellen wordt veel onderzocht door, bijvoorbeeld aan een snorhaar te trekken en te kijken welke cellen allemaal geprikkeld worden. Dat zijn er vaak tientallen. In dit project bewandelen de onderzoekers de omgekeerde weg. Ze prikkelen heel gericht en precies één of enkele individueel geselecteerde hersencellen en proberen, aan de hand van wat er daarna gebeurt, meer te weten te komen over de werking van de hersenschors.

De vloek van natuurlijke hulpbronnen
Dr. ir. E. (Erwin) H. Bulte (m) 26-4-1968, UvT – Economie
Er zijn aanwijzingen dat landen met grote voorraden natuurlijke hulpbronnen langzamer groeien dan andere landen. Voor een belangrijk deel is dit te wijten aan het eroderende effect van hulpbronnenrijkdom op binnenlandse instituties. het onderzoek richt zich op de diverse verbanden tussen hulpbronnen, instituties, beleid en economische groei.

Wat is er mis met de afweer tegen baarmoederhalskanker?
Dr. S.H. (Sjoerd) van der Burg (m) 10-06-1966, LUMC - Immunologie
Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door een virus. Het merendeel van de mensen komt met dit virus in aanraking, maar is immuun, waardoor er geen kanker ontstaat. Dit onderzoek gaat na wat mis is met de afweer in mensen die kanker ontwikkelen.

Doen gehoorimplantaten jonge kinderen beter spreken?
Dr. M. (Martine) Coene (v) 06-11-1969, UL- Centre for Linguistics
Sinds kort is het mogelijk om doof geboren baby's weer te laten horen dankzij één of twee gehoorimplantaten. Dit onderzoek gaat na in hoeverre de taalproductie van deze kinderen verschilt van die van kinderen met klassieke hoortoestellen en kinderen met specifieke taalstoornissen.

Berekenen onder onzekerheid
Dr. P.J. (Pieter) Collins (m) 23-12-1972, CWI - Wiskunde
Computers zijn onmisbaar voor het oplossen van technische problemen. Computerberekeningen zijn echter niet altijd even nauwkeurig. Dit is onacceptabel als veiligheid van belang is. De onderzoekers werken aan wiskundige methodes die de veiligheid garanderen ondanks onzekerheid in de berekeningen.

Schokgolven vermijden
Dr. ing. P. (Piero) Colonna (m) 29-03-1965, TUD - Werktuigbouwkunde en Maritieme Techniek
Schokgolven worden onder andere geproduceerd door supersonische vliegtuigen, explosies en bliksems. Ze komen ook voor in vele processen en dissiperen veel energie. Kun je deze schokgolven vermijden? Theoretisch wel, in ieder geval in bepaalde gasstromen. De onderzoekers willen uitvinden of dit in de praktijk ook echt werkt.

Drugs, Environment, Brain and Behavior
Dr. H.ST.L. (Hans) Crombag (m) 22-06-1969, UM – Psychologie
Alhoewel velen verslavende middelen gebruiken, raakt slechts een minderheid van ons daadwerkelijk verslaafd. Aan de hand van laboratoriumexperimenten met ratten en muizen zal worden onderzocht hoe verslavende stoffen en omgevingsfactoren interacteren om langdurige veranderingen te veroorzaken in psychologische en neurobiologische processen die bijdragen tot verslavingsgedrag.

Hoe sturen de hersenen de spieren?
Dr. A. (Andreas) Daffertshofer (m) 17-9-1965, VU – Bewegingswetenschappen Als wij bewegen worden er signalen tussen de hersenen en onze spieren uitgewisseld. Hoe dit precies gebeurt is nog niet bekend. Er wordt door middel van diverse scans bekeken hoe deze wisselwerking er voor zorgt dat wij bijvoorbeeld ritmisch kunnen bewegen.

Self-threat and self-evaluative emotions in health risk behaviors
Dr. A. (Arie) Dijkstra (m) 03-11-1961, RUG - Sociale Psychologie
Mensen vertonen vaak gedrag dat schadelijk is voor hun gezondheid, zoals roken en overmatig drinken, terwijl ze weten dat dat slecht voor ze is. Onderzocht zal worden hoe mensen dit ongezonde gedrag voor zichzelf verantwoorden. Als hier meer inzicht in komt, zullen mensen beter geholpen kunnen worden om bijvoorbeeld te stoppen met roken.

Context-Aware Data Management
Dr L. (Ling) Feng (v) 27-12-1967, UT - Center for Telematics and Information Technology
De levende cellen in ons lichaam kunnen zich aanpassen aan de omgeving. Onze geprogrammeerde data managers kunnen dat niet. Dit project onderzoekt hoe je data managers zich kunt laten gedragen als een levende cel: gevoelig, adaptief, en reagerend op de context.

Contacten en consensus
Dr. A (Andreas) Flache (m) 12-05-1963, RUG - Sociologie
Wanneer leidt het mengen van "zwarte" en "witte" scholieren in dezelfde school tot meer consensus over normen en wanneer worden verschillen juist groter? Met computermodellen, experimenten en data over scholen en bedrijven wordt een antwoord op dit soort vragen gezocht.

Geluiden en het menselijk brein
Dr. E. (Elia) Formisano (m) 24-11-1970, UM – Neurocognitie
In ons dagelijks leven worden wij omgeven door talloze geluiden, waaronder menselijke stemmen, dierengeluiden en vele anderen. Hoe worden deze geluiden in ons brein verwerkt? Dit onderzoek gaat na waar en hoe in het brein de herkenning en lokalisatie van verschillende geluiden plaatsvindt.

Reparatie van de hartpomp
Dr. M.J.T.H. (Marie-José) Goumans (v) 20-09-1968, UMCU - Cardiologie
Een hartaanval beschadigt de hartspier en vermindert de pompkracht. De mens kan deze schade niet goed herstellen en er komt een litteken. De onderzoekers proberen met stamcellen een litteken te voorkomen en hartspier te maken om zo de hartpomp te herstellen.

Duimen voor een goede hand
Dr. E. (Esther) de Graaff (v) 02-06-1968, Erasmus MC - Klinische Genetica
Een goed functionerende hand bestaat uit vier vingers en een duim. De ontwikkeling hiervan vereist strikte regulatie van met name het eiwit SHH. Dit onderzoek bestudeert hoe veranderingen in een ver weg gelegen regulator van SHH een verstoring in duimontwikkeling kunnen veroorzaken.

Het inactiveren van een X-chromosoom per vrouwelijke cel
dr. J.H. (Joost) Gribnau (m), 24-03-1968, EMC-EUR
Mannen beschikken in hun cellen over een X- én een Y-chromosoom. Vrouwen hebben twéé X-chromosomen per cel, waarvan er één actief blijft en één geïnactiveerd wordt. Wat bepaalt wélk X-chromosoom wordt uitgeschakeld, hoe gaat dat inactiveren in zijn werk, en hoe ziet dat eruit? Dat zijn, in het kort, de vragen in dit project.

Doelgerichte verkoudheidsvirussen als kankervaccin
Dr. T.D. (Tanja) de Gruijl (v) 27-02-1968, VUmc - Geneeskundige Oncologie
Dendritische cellen zijn gespecialiseerde afweercellen, die bij onraad het afweersysteem alarmeren. Tumoren verstoren deze functie en ontsnappen zo aan het afweersysteem. Dit onderzoek beoogt genetisch aangepaste verkoudheidsvirussen te ontwerpen die gericht dendritische cellen infecteren om die alarmfunctie in kankerpatiënten te herstellen.

Learning when all models are wrong
Dr. P.D. (Peter) Grünwald (m) 13-05-1970, CWI - informatica
Wetenschappers maken volop gebruik van praktisch zinvolle, maar duidelijk foute modellen. Niet-lineaire verbanden worden bijvoorbeeld in econometrische modellen als lineair gemodelleerd. Afhankelijke variabelen als onafhankelijk, zoals in DNA sequentie analyse. De onderzoekers ontwikkelen nieuwe statistische methoden toegespitst op het snel identificeren van foute-maar-bruikbare modellen.

Rol SARS virus-genen in ziekte
Dr. C.A.M. (Xander) de Haan (m) 31-05-1970, UU - Virologie
Coronavirussen, waartoe ook het SARS virus behoort, bevatten accessoire genen die een essentiële rol spelen in het ziekteverwekkend vermogen van het virus. De onderzoekers willen bestuderen hoe coronavirussen met behulp van deze genen de gastheer naar hun hand kunnen zetten.

De zebravis als een model om tumorvorming te bestuderen
Dr. A.P.G. (Anna-Pavlina) Haramis (v) 05-10-1969, NIOB - Genregulatie
Zebravis embryo's ontwikkelen zich buiten de moeder en zijn geheel doorzichtig. Omdat zebravissen zich snel voortplanten is het een perfect organisme om het ontstaan van kanker te bestuderen. Uiteindelijk moet dit leiden tot de ontwikkeling van nieuwe antikankertherapieën.

Van stadsburger naar staatsburger
Dr. M.P.C. (Manon) van der Heijden (v) 25-08-1966, VU – Letteren
Na de Middeleeuwen groeiden de publieke diensten in steden. Door grootschalige organisatie van deze diensten werd de band tussen burgers en stad minder vanzelfsprekend. Hoe verliep dit proces en hoe waren de taken tussen burgers, kerk en overheid verdeeld?

De rassendiscriminatie-richtlijn en minderheidsbescherming
Dr. K. (Kristin) Henrard (v) 20-12-1970, RUG - Rechten
Naar internationaal recht worden de eisen inzake minderheidsbescherming steeds verder aangescherpt. De Europese Unie stelde traditioneel alleen eisen aan niet-lidstaten in dit opzicht. Dit onderzoek zal de invloed analyseren van de implementatie van de recente rassendiscriminatie-richtlijn op de bescherming van minderheden binnen de Unie.

De kraamkamers van planeten
Dr. M.R. (Michiel) Hogerheijde (m) 08-05-1971, UL - Sterrenkunde
Net als de zon zijn veel sterren omringd door planeten. Sterrenkundigen vermoeden dat planeten ontstaan uit schijven van gas en stof rond pasgeboren sterren. Met de nieuwste generatie microgolf-telescopen gaan de onderzoekers bestuderen wat er gebeurt in deze planetaire kraamkamers.

Zenuwcellen in beweging
Dr. C.C. (Casper) Hoogenraad (m) 31-01-1973, Erasmus MC - Neurowetenschappen
Zenuwcellen in de hersenen bezitten vernuftige eiwitten die zorgen voor ons vermogen om te leren en onthouden. Minuscuul kleine mechanische motoreiwitten zijn belangrijk voor geheugenprocessen. De onderzoekers bestuderen of defecten in deze motortjes leer- en geheugenproblemen kunnen veroorzaken.

Quantumkrachten op submicronafstanden
Dr. D. (Davide) Iannuzzi (m) 28-09-1971, VU - Natuur- en Sterrenkunde
Quantumkrachten vormen de dominante factor in de wisselwerking tussen objecten op submicronafstanden. Het doel is te onderzoeken hoe deze krachten afhangen van de eigenschappen van het oppervlak van die objecten. Daarbij zullen de onderzoekers ook kijken naar toepassingen voor nano- en microdevices.

DNA-schadeherstel: Russisch Roulette?
Dr. H.B. (Heinz) Jacobs (m) 15-10-1963, NKI/AvL - Immunologie
Tijdens de celdeling bestaan er twee verschillende manieren om DNA-schade te herstellen, snel maar foutief of langzaam maar foutvrij. Drie kwesties worden onderzocht: Wie beslist de manier van herstel? Wie maakt de fouten? Wat zijn de consequenties?

Het immuunsysteem in strijd met hepatitis B
Dr. H.L.A. (Harry) Janssen (m) 19-05-1964, Erasmus MC – Maag-Darm-Leverziekten
Ons immuunsysteem kan zich vaak onvoldoende wapenen tegen het hepatitis B virus. Het virus nestelt zich in de lever en veroorzaakt uiteindelijk leverfalen. In dit onderzoek gaan de wetenschappers met behulp van regulatoire T-cellen het hepatitis B virus te lijf.

Begrijpen hoe we andere mensen begrijpen
Dr. C. (Christian) Keysers (m) 27-06-1973, RUG – Neurocognitie
Vaak delen we de vreugde, zorgen en pijn van onze medemens. Met fMRI kan inzicht worden verkregen in neuronale processen betrokken bij empathie. Dit onderzoek zal worden uitgebreid in de richting van psychiatrische aandoeningen, gekenmerkt door een verstoring van empathie.

Homogene microreactoren
Dr. R.J.M. (Bert) Klein Gebbink (m) 17-6-1969, UU – Scheikunde
De synthese van organische moleculen gebeurt op steeds kleinere schaal en vraagt om steeds schonere processen. Katalytische microreactoren lijken beide doelen te kunnen bereiken. Het gebruik van zogeheten dendrimeren als oplosbare dragers voor katalysatoren in microreactoren wordt onderzocht.

Onwillekeurige bewegingen model voor psychiatrie
Dr. M.A.J. (Marina) de Koning-Tijssen (v) 16-04-1964, AMC - Neurologie
Myoclonus dystonie is een erfelijke ziekte met onwillekeurige bewegingen, schokken én dwangneurose. De hersenen van deze patiënten werken anders bij het uitvoeren van bewegingen. Deze veranderingen kunnen inzicht geven in de werking van de hersenen bij psychiatrische stoornissen.

Hoe blijft informatie over het aflezen van erfelijk materiaal bewaard bij celdeling?
Dr. F. (Fred) van Leeuwen (m), 23-03-1969, NKI
Een witte bloedcel moet in het erfelijk materiaal de informatie voor ándere eiwitten aflezen en benutten dan, bijvoorbeeld een spiercel of een hersencel. Hoe voorkomen cellen dat ze een ander stuk DNA aflezen en zo de verkeerde eiwitten gaan maken, en hoe wordt deze informatie bewaard wanneer het oorspronkelijke DNA door een celdeling over twee dochtercellen verdeeld wordt?

Draadloze breedbandcommunicatie voor snel bewegende gebruikers
Dr. G. (Geert) Leus (m) 30-05-1973, TUD - EEMCS
Mobiele communicatie is niet meer weg te denken uit de hedendaagse maatschappij. De draadloze transmissie van breedbandige informatie, zoals bijvoorbeeld video, verliest echter aan betrouwbaarheid wanneer de gebruikers tegen een hoge snelheid bewegen. Dit project beoogt dan ook dit probleem op te lossen.

Blinde vlekken op de kaart
Dr. P.M. (Martijn) van Leusen (m) 28-08-1962, RUG - Groningen Instituut voor Archeologie
De ontoegankelijke berglandschappen van Midden- en Zuid-Italië zijn door Mediterrane archeologen altijd gezien als economisch en cultureel onbelangrijk. De onderzoekers willen aantonen dat dat niet klopt. Zij ontwikkelen nieuwe technieken om deze verborgen gebleven landschappen in kaart te kunnen brengen.

Genezen van huidkanker door wit te worden
Dr. R.M. (Rosalie) Luiten (v) 15-07-1968, LUMC - Immunohematologie en Bloedtransfusie
Melanoom is een huidkanker die ontstaat uit pigmentcellen. De genezing bij melanoom-patiënten verbetert door het optreden van vitiligo, waarbij witte huidvlekken ontstaan. Dit onderzoek gaat na hoe vitiligo ontstaat. Vervolgens wordt het opwekken van vitiligo bestudeerd als nieuwe behandelingsmethode voor melanoom.

Verkeerd verpakte chromosomen
Dr. ir. S.M. (Silvère) van der Maarel (m) 09-04-1967, LUMC - Centrum voor Humane en Klinische Genetica
Subtiele veranderingen in de chromosoomverpakking kunnen tot ziekte leiden. Aan de hand van twee niet gerelateerde ziektebeelden met een ogenschijnlijk zelfde verandering in het verpakkingsmateriaal zullen de onderzoekers de essentiële componenten en hun rol in ziekte en gezondheid in kaart brengen.

Speuren naar sporen van het begin van het leven in zee doe je in een woestijn
Dr. P.R.D. (Paul) Mason (m), 06-04-1971, UU
Op de oceaanbodem drijven vulkanen de aardschollen uit elkaar. In het hete, mineraal-rijke water zou het leven op aarde ontstaan kunnen zijn. Door het verplaatsen van de aardschollen bevinden de stenen overblijfselen van zo'n diep-oceanische vulkaan, waar het allemaal zou kúnnen zijn gebeurd zich nu in een Australische woestijn. Met behulp van zéér gevoelige isotopenbepalingen hopen de onderzoekers bewijzen of aanwijzingen te vinden dat hier het leven op aarde is begonnen.

De gevolgen van langdurig slaapgebrek op de hersenen
Dr. P. (Peter) Meerlo (m), 30-08-1966, RUG
Wat gebeurt er als je te weinig slaapt? In deze jachtige tijd zou je verwachten dat hierover alles al onderzocht zou zijn. Mis! Dit onderzoek bekijkt de gevolgen van langdurig slaaptekort op de hersenen en hoe deze werken.

Quantitatieve analyse van subcellulaire dynamica
Dr. ir. H. W. Meijering (m) 31-07-1971, Erasmus MC - Medische Informatica
Met gebruik van fluorescentie en microscopische imaging, kunnen biologen tegenwoordig bijna elk proteïne bestuderen in levende cellen. Dit project heeft als doel om digitale beeldanalysetechnieken te ontwikkelen voor de automatische herkenning en tracking van deze proteïnen om hun functie te helpen ontrafelen.

Classificeren van erfelijke borsttumoren
Dr. E.J. (Hanne) Meijers-Heijboer (v) 24-06-1961, Erasmus MC - Klinische Genetica
Genen voor erfelijke borstkanker zijn moeilijk te vinden. Vermoedelijk komt dit doordat tal van genen borstkanker veroorzaken. De onderzoekers willen borsttumoren identificeren met éénzelfde erfelijke oorzaak door een systematische analyse van duizenden genen en hun producten in deze tumoren.

Schroefvormige moleculen in plastic lichtdetectoren
Dr. S.C.J. (Stefan) Meskers (m) 25-02-1969, TUE - Scheikundige Technologie
Plastic bestaat uit lange moleculen die soms een schroefvorm hebben. Door de schroefvorm absorbeert het plastic lichtdeeltjes die linksom tollen beter (of slechter) dan lichtdeeltjes die rechtsom tollen. De onderzoekers gaan een plastic detector maken die kan bepalen of lichtdeeltjes linksom of rechtsom tollen.

Wat ontdekt de natuurwetenschap?
Dr. F.A. (Frederik) Muller (m) 30-01-1962, UU en EUR - Natuur- & Sterrenkunde en Wijsbegeerte
De natuurwetenschap ontdekt de structuur van de werkelijkheid: het geraamte, niet de vleselijke aankleding. De wetenschapsfilosoof tracht een nieuwe structuurvisie op wetenschappelijke kennis te ontwikkelen. De groei van in het bijzonder natuurkundige kennis bestaat in de ontdekking van steeds fijnere structuren die voor de verschijnselen die wij waarnemen verantwoordelijk zijn.

Onderscheid maken tussen gezonde competitie en verkeerd gedrag
Dr. W. (Wieland) Müller (m) 14-05-1967, UvT – Economie
Aan de ene kant kunnen bedrijven elkaar schade toebrengen door de wijze waarop ze met elkaar concurreren. Aan de andere kant kunnen consumenten er soms van profiteren. Denk aan een prijzenoorlog. Dit onderzoek zal met experimentele economie meer licht werpen op dit dilemma.

Hebben koraalvissen kraamkamers?
Dr. I.A. (Ivan) Nagelkerken (m) 19-06-1970, KUN
Van de mangrovewouden en zeegrasvelden wordt wel aangenomen dat ze fungeren als kraamkamers voor koraalvissen. Jonge koraalvissen zouden opgroeien tussen de boomwortels en zeegrasbladeren en, als ze groot genoeg zijn, verkassen naar het koraal. Dit onderzoek probeert te onderzoeken of het in werkelijkheid wel zo gaat.

Herkenning van Candida door het immuunsysteem
Dr. M.G. (Mihai) Netea (m) 25-12-1968, UMCN - Infectieziekten
De schimmel Candida albicans is de vierde meest belangrijkste oorzaak van bloedvergiftiging. De onderzoekers gaan bestuderen hoe het afweersysteem van de mens Candida in de bloedbaan kan herkennen en elimineren. Deze informatie zal gebruikt worden om nieuwe therapeutische strategieën te ontwikkelen die het afweersysteem stimuleren tijdens ernstige Candida infecties.

Besluiteloosheid van individuen en groepen
Dr. B.A. (Bernard) Nijstad (m), 07-06-1971, UvA – Psychologie
Waarom weten mensen soms niet wat ze willen en stellen ze beslissingen uit? Waarom wordt er vaak eindeloos vergaderd zonder dat er iets wordt besloten? In dit onderzoek bestuderen we de oorzaken en gevolgen van besluiteloosheid bij individuen en groepen.

Slimme ferro-elektrische Materialen
Dr. B. (Beatriz) Noheda (v) 23-09-1968, RUG - Chemische Fysica
Slimme ferro-elektrische materialen kunnen veranderingen in de omgeving opmerken en daarop reageren, net zoals levende systemen. De atoomopbouw speelt hierbij een cruciale, deels onbegrepen, rol. De onderzoekers willen nog slimmere materialen creëren door ze atoom voor atoom op te bouwen.

Cellen behandelen met bellen
Dr. C.D. (Claus-Dieter) Ohl (m) 06-05-1970, UT – Vloeistoffysica
Het celmembraan beschermt niet alleen de cel, maar belemmert daardoor ook het direct in de cel afleveren van genen of geneesmiddelen. Het doel van het onderzoek is met fluctuerende bellen die door ultrageluid worden gestuurd, de cel te belagen en gaatjes in het celmembraan te veroorzaken. Dit moet niet-invasieve plaatselijke behandeling mogelijk maken.

Stressgevoeligheid en depressie
Dr. A.J. (Tineke) Oldehinkel (v) 06-09-1963, RUG - Psychiatrie
Veel adolescenten worden depressief, vooral meisjes. Waarom is dat zo? We weten dat depressie deels erfelijk is en deels afhangt van wat iemand meemaakt. Dit onderzoek gaat na hoe dit twee factoren samenhangen en welke rol de stressgevoeligheid van het lichaam hierbij speelt.

Bedrijven en woon- werkverkeer
Dr. J.N. (Jos) van Ommeren (m) 25-2-1966, VU – Ruimtelijke Economie
Bedrijven beïnvloedden de wijze waarop mensen naar het werk gaan, bijvoorbeeld door lease-auto´s als secundaire arbeidsvoorwaarde te laten gebruiken. Daarnaast is de locatiekeuze van bedrijven van invloed op hun werknemers. Hoe bedrijven en werknemers precies elkaars locatie en transportkeuzes beïnvloeden zal worden onderzocht.

Klikken met cascades
Dr. A. (Anja) Palmans (v) 26-06-1969, TUE - Macromoleculaire en Organische Chemie
Klikken met cascades is een techniek die de onderzoekers gaan ontwikkelen om op een gecontroleerde manier moleculen aan elkaar te rijgen tot een moleculaire ketting. Met deze moleculaire kettingen worden effectievere kunststoffen voor medische toepassingen toegankelijk.

Computerondersteunde analyse van oude bijbelvertalingen
Dr. W.Th. (Wido) van Peursen (m) 02-12-1969, UL - Godgeleerdheid
Bijbelvertalingen bieden een boeiende inkijk in de taalkundige, culturele en godsdiensthistorische achtergrond van de vertalers. Dit project onderzoekt de achtergrond van de oude Syrische en Aramese bijbelvertalingen van het boek Richteren en maakt daarbij gebruik van computerondersteunde taalkundige analyse.

Het uitlokken van een identiteitscrisis
Dr. R.A. (Raymond) Poot (m) 07-09-1967, Erasmus MC - Celbiologie
Lichaamscellen kunnen hun identiteit bepalen, bijvoorbeeld huidcel of hersencel, door bepaalde genen toegankelijk te maken. Door manipulatie van de machines die genen toegankelijk maken hopen de onderzoekers de identiteit van een cel te veranderen en daarmee medisch noodzakelijke cellen te kunnen kweken.

Met koolstof nanobuizen mechanica terugstoppen in quantummechanica
Dr. H.W.Ch. (Henk) Postma (m) 30-12-1973, TUD - Kavli Institute of Nanoscience
Heel kleine objecten bewegen anders dan tafels en stoelen. En als je denkt dat ze stil staan, trillen ze nog steeds een beetje. De onderzoekers willen deze trillingen in kaart brengen en onderzoeken hoe deze met elektronen wisselwerken, om daarmee de fundamenten van de quantummechanica bloot te leggen.

Evolutie van taal
Dr. R.A.M. (Robert) van Rooij (m) 29-08-1966, UvA - Taalfilosofie
De meeste organismen kunnen communiceren, maar er zijn maar weinig organismen die iets ontwikkelen dat op natuurlijke taal lijkt. Een prangende vraag is hoe een eenvoudig waarschuwingssysteem zoals we dat in het dierenrijk vinden kan evolueren tot een taal als de onze. De onderzoekers gaan uit van een speltheoretisch perspectief op communicatie, ondersteund door laboratoriumproeven waarin kunstmatige agenten een eigen communicatiesysteem ontwikkelen.

Wandelende zandbanken
Dr. B.G. (Gerben) Ruessing (m), 15-04-1970, UU
Wie met behulp van camera's voor de kust heel precies de plaats van zandbanken in het oog houdt, ziet dat ze van plek verschuiven onder andere onder invloed van stroming, stormen en het soort zandkorrels waaruit ze zijn opgebouwd. Dit project onderzoekt de voorspellingskracht en onzekerheid rond rekenmodellen waarmee de toekomstige verplaatsing van zandbanken voorspeld wordt.

Nieuw gendefect treft mannen
Dr. G.S. (Gajja) Salomons(v) 31-06-1966, VUmc - Metabool Laboratorium
Op het X-chromosoom is een nieuw gendefect ontdekt, dat de oorzaak is van creatine-tekort in de hersenen met een geestelijke handicap als gevolg. Het doel is nu om een behandeling te vinden die de creatine weer op peil brengt.

Experimentele kentekenen van snaren
Dr. K.E. (Koenraad) Schalm (m) 02-03-1971, UvA - Natuurkunde
Snaren, de kleinste bestanddelen van de materie volgens de snaartheorie, wachten op experimentele bevestiging. Gegevens van deeltjesversnellers op aarde en de kosmische achtergrondstraling van de oerknal kunnen kentekenen van snaren bevatten. Dit onderzoek wil deze kentekenen bepalen.

Membraantransport
Dr. D.J. (Dirk) Slotboom (m) 07-05-1971, RUG - Biochemie
Cellen zijn omgeven door een celmembraan. Om te overleven moeten voedingsstoffen door dit membraan naar binnen worden getransporteerd en afvalstoffen naar buiten. Daarvoor zitten specifieke transporteiwitten in het membraan. Het onderzoek zal inzicht geven hoe deze eiwitten werken.

Virussen kapen receptoreiwitten en nemen cellulaire communicatie over
Dr. M. J. (Martine) Smit (v) 23-11-1967, VU - Farmacochemie
Virussen, waaronder cytomegalovirus (CMV), maken na infectie gekaapte receptoreiwitten aan, die de communicatie tussen en de functie van cellen in ons lichaam verstoren. De rol van deze virale receptoreiwitten in relatie tot vasculaire aandoeningen zoals bloedvatvernauwing, zal worden onderzocht.

Kankercelwegen ontrafeld
Dr. M.J.M. (Ron) Smits (m) 25-05-1967, Erasmus MC – Pathologie
Bijna alle vormen van kanker gaan gepaard met een verstoring van twee belangrijke celwegen. Beide functioneren als boodschappers in de cel en werken nauw met elkaar samen, op diverse cellulaire niveaus. De onderzoeker wil het belang en de fijne regulatie van deze interactie verder ontrafelen. Met als uiteindelijk doel het ontwikkelen van gerichte therapieën ter bestrijding en behandeling van kanker.

De invloed van ervaring?
Dr. ir. A.M. (Anne) Stiggelbout (v) 19-11-1961, LUMC - Medische Besliskunde
In de besluitvorming binnen de gezondheidszorg worden waarderingen van gezondheidstoestanden gebruikt. Patiënten zijn over het algemeen positiever over hun gezondheidstoestand dan gezonde mensen die een inschatting geven van diezelfde toestand. Hoe kunnen we deze discrepantie overbruggen?

Afweersysteem in de klas
Dr. M.J.B. (Marianne) van Stipdonk (v) 27-02-1969, LUMC – Immunohematologie en Bloedtransfusie
T-cellen beschermen ons tegen infecties en kunnen kankercellen vernietigen. Om dit goed te doen, ontvangen ze informatie van andere cellen en signalen uit hun omgeving. In dit onderzoek wordt uitgezocht hoe T-cellen leren wat ze moeten doen.

Bepalende symmetrieën
Dr. J.V. (Jasper) Stokman (m) 09-12-1970, UvA - Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde
De onderzoekers bestuderen fysische systemen met uitzonderlijk veel symmetrieën. Door een wiskundige analyse van de symmetrieën zullen eigenschappen van deze systemen exact bepaald worden. Er zal bovendien veel aandacht zijn voor toepassingen, bijvoorbeeld in de getaltheorie.

De afbraak van moerasgas onder water
Dr. ir. M. (Marc) Strous (m), 07-08-1971, KUN
Er zijn aanwijzingen dat het broeikasgas methaan, of moerasgas, in zuurstofloze zoetwaterbodems door bacteriën afgebroken zou kunnen worden wanneer nitraat voorhanden is. De onderzoekers gaan kijken óf er bacteriën zijn, en welke, die deze klus kunnen klaren. Zo ja, dan moeten de leerboeken op dit punt worden aangepast.

Het heelal als hologram
Dr. M.M. (Marika) Taylor (v) 08-05-1974, UvA - Theoretische natuurkunde
Het heelal met zijn vierdimensionale ruimte-tijd zou wel eens een holografische afbeelding van een driedimensionaal oppervlak kunnen zijn. Het onderzoek heeft als doel dit idee te verkennen met behulp van snaartheorie, een theorie die de zwaartekracht verenigt met alle andere fundamentele krachten.

Wederzijdse taalinvloeden op de Solomon-eilanden
Dr. A. (Angela) Terrill (v) 28-12-1970, KUN – Taalwetenschap
Wanneer groepen mensen die verschillenden talen spreken in nauw contact staan, worden deze talen door elkaar beïnvloed. Vier talen op de Solomon-eilanden worden vergleken om de oorzaken en effecten van wederzijdse lexicale en grammaticale beïnvloeding te achterhalen.

Hoe werkt goed cholesterol?
Dr. U.J.F. (Uwe) Tietge (m) 14-09-1968, RUG - Kindergeneeskunde
Risico op het ontstaan van hart-en vaatziekten wordt sterk bepaald door de verhouding tussen goed en slecht cholesterol in het bloed. Op welke manier goed cholesterol beschermt is grotendeels onbekend. Onderzocht wordt of gunstige effecten op bloedvaatwand en lever hiervoor verantwoordelijk zijn.

Realisatie van een atoomlaser; de subsone manier

Dr. ir. J.M. (Johnny) Vogels (m) 29-4-1973, UU – Atoomfysica
Een continue bron van Bose-Einstein gecondenseerde atomen opent mogelijkheden voor onderzoek naar deze op quantumniveau ontaarde materie. Doel van het onderzoek is een dergelijke atoomlaser te realiseren door een subsone atomaire bundel te comprimeren met behulp van de zwaartekracht en vervolgens af te koelen tot Bose-Einstein condensatie optreedt.

De Indianentalen van het Guaporégebied
Dr. H.G.A. (Hein) van der Voort (m) 26-03-1961, KUN - Taalwetenschap
In het Guaporégebied (Brazilië/Bolivia) worden uitzonderlijk veel verschillende Indianentalen gesproken. Taalkundigen proberen deze uitstervende ongeschreven talen vast te leggen. Dit onderzoek wil de resultaten van dat werk vergelijken met historische en antropologische gegevens en ontdekken hoe deze talenrijkdom is ontstaan.

Baby's en stress
Dr. C. (Carolina) de Weerth (v) 7-8-1962, KUN – Psychiatrie
Wat baby's in hun eerste levensjaar meemaken in de omgang met hun opvoeders blijkt van invloed op hun latere aanpassingsvermogen en hun weerbaarheid tegen stress. In dit project wordt onderzocht in hoeverre de ontwikkeling van de "stress-hormoon-huishouding" bij baby's hierbij een rol speelt.

Mobiele elementen in menselijk DNA
Dr. O. (Oliver) Weichenrieder (m) 11-10-1968, NKI - Moleculaire Genetica
Parasitaire genen vermenigvuldigen zich in chromosomaal DNA en veranderen mogelijk de evolutie van hun gastheren. De onderzoekers bestuderen in detail de vermenigvuldiging van menselijke L1 en Alu elementen. Dit onderzoek leidt mogelijk tot nieuwe gentherapieën.